Ontwikkelen van middelen om de effectiviteit van oncolytische virussen te voorspellen en in de toekomst te kunnen personaliseren

Projectleider: Dr. Martine Lamfers
Onderzoeker: Drs. Eftychia Stavrakaki, PhD
Instituut en afdeling: Erasmus MC, Afdeling neurochirurgie
Duur: 4 jaar
Toegekende financiering: € 325.000
Aanvang onderzoek: 10/09/2018

"Doel van dit onderzoek is om tot een geïndividualiseerde virotherapie behandeling te komen, die kan worden toegepast bij verschillende vormen van kanker. Virotherapie maakt gebruik van oncolytische virussen (OV), die zijn aangepast om alleen de kankercellen en niet de normale, gezonde cellen te doden. Naast het doden van de tumorcellen door deze virussen, leidt de virus infectie van de tumor ook tot het vrijkomen van specifiek tumormateriaal in de patiënt en daarmee tot activatie van het immuunsysteem tegen de resterende tumorcellen.

Het gebruik van virussen om kankercellen te doden is al in talrijke klinische onderzoeken voor verschillende tumoren gebruikt. Helaas ligt het responspercentage bij de klinische onderzoeken nog laag. Vooronderzoek laat grote verschillen zien in gevoeligheid van een specifieke tumor en/of patiënt voor een specifiek virus.

Met dit project willen de onderzoekers deze verschillen in kaart gaan brengen voor vier verschillende oncolytische virussen. Voor verschillende tumoren wordt vastgesteld;
1) welk virus de tumorcellen het meest efficiënt doodt
2) in hoeverre de mate van celdood en/of type OV van invloed is op de activatie van het immuunsysteem

Deze studie maakt in eerste instantie gebruik van de omvangrijke biobank van hersentumoren van het Erasmus MC. Hierin liggen zowel bloedcellen als tumoren (oa glioma) opgeslagen van honderden patiënten. De variatie in gevoeligheid van 20 patiënt–afkomstige glioma kweken voor 4 verschillende oncolytische virussen zijn inmiddels in kaart gebracht. Ook zijn de condities geoptimaliseerd om co-cultures in te zetten van patiënt-afkomstige tumor kweken of vers patiënt-afkomstige mini-tumoren (sferoïden) met patiënt-eigen immuuncellen. De eerste infectie proeven zijn ingezet in dit co-culture model en de effecten van de verschillende oncolytische virussen op immuun cel activatie worden nu in kaart gebracht.

Een ander doel binnen dit onderzoek is het definiëren van een voorspellingsprofiel of test waarmee snel na een tumor biopsie/resectie het meest geschikte oncolytisch virus kan worden bepaald voor de individuele patiënt. Wanneer de factoren die een rol spelen in de werkzaamheid van een bepaald virus in een bepaalde tumor bekend zijn, kunnen deze (voorspellende) factoren worden gevalideerd in pancreas kanker."

Meer studies