‘DAT WE ZO VEEL VAN ELKAAR LEREN IS ONZE GROTE KRACHT’

SAMENWERKING OVIT-TEAM UNIEK IN DE WERELD

In de zoektocht naar een behandeling voor alvleesklierkanker is een open blik essentieel. Daarom treedt het Oncolytisch Viro Immuno Therapie- (OVIT) team buiten de gebaande paden. De nauwe samenwerking van wetenschappers, artsen en onderzoekscentra maakt OVIT uniek – in Nederland en ver daarbuiten. Kennis over verschillende moeilijk te behandelen vormen van kanker wordt gedeeld om samen viro-immunotherapie tot een succes te maken. Dr. Gabri van der Pluijm, hoofd van het Urologisch Onderzoekslaboratorium in het LUMC, is lid van het OVIT-team: “Het is heel bijzonder dat zo veel verschillende disciplines samenwerken en dan ook nog eens op zo’n hoog niveau. Geweldig hoe Support Casper hieraan een belangrijke bijdrage levert!”

Bij het onderzoek waar Gabri van der Pluijm zich mee bezighoudt, ligt de focus op de tumordodende eigenschappen van oncolytische virussen bij urologische tumoren. Gabri: “Mijn onderzoeksteam richt zich op het verbeteren van immunotherapie bij prostaat- en blaaskanker. Ruim drie jaar geleden zijn we gestart met een project om de werkzaamheid van reovirussen bij deze vormen van kanker te onderzoeken. Deze virussen zijn afkomstig van de groep van prof. dr. Rob Hoeben (LUMC), waarmee wij een nauwe samenwerking hebben. We hebben kleine stukjes tumorweefsel buiten het lichaam gekweekt, om ze in contact te kunnen brengen met de virussen. Als onderdeel van het OVIT-consortium delen we deze kennis met de onderzoeksgroepen die aan alvleesklierkanker werken, zodat zij hier ook gebruik van kunnen maken. Uit ons project kwam naar voren dat met name het Jin-3-reovirus goed is in het doden van tumorcellen. Wat ook opviel is dat het tumorweefsel van de ene patiënt veel beter reageert op een bepaald virus dan het andere. Daarom zijn we met een vervolgonderzoek gestart: het Strati-Vir-project. Dit is een grote samenwerking tussen het LUMC, Erasmus MC en het Prinses Máxima Centrum, waarbij we een toolbox van werkzame oncolytische virussen tot onze beschikking hebben. Dat doen we door te onderzoeken welke virussen het beste bij welke patiënt passen. We kijken dan dus niet alleen naar het effect van een virus op een bepaald type tumorcellen, maar nemen ook verschillende kenmerken van de tumor van de patiënt zelf mee. We gaan patiënten en virussen stratificeren; vandaar de naam Strati-Vir.”

Enorm veel inzicht

Dit Strati-Vir-onderzoeksproject van dr. Van der Pluijm loopt nog tot 2024. In deze periode proberen de onderzoekers te ontrafelen welke moleculaire eigenschappen de verschillende tumoren bezitten en hoe dit bepaalt of de virussen de kankercellen kunnen aanpakken. Al die informatie wordt geregistreerd in overzichtelijke en bruikbare modellen. Een schat aan kennis die de werkzaamheid van viro-immunotherapie een enorme boost kan geven. Gabri: “Onderzoekers van de afdeling Urologie in het LUMC werken voor dit project nauw samen met onderzoekers uit zowel het LUMC als het Erasmus MC. In het Erasmus MC heeft mijn collega dr. Martine Lamfers van de afdeling Neurochirurgie al baanbrekend werk verricht bij hersentumoren. Samen zetten we ons in voor het matchen van virussen met tumoren van patiënten. Hoe gevoelig zijn verschillende typen tumoren voor een bepaald virus? Werkt iets wel of niet bij een patiënt? En waarom is dat? Het is een complex geheel, omdat de genetische opbouw van tumoren enorm kan verschillen en ook de rol van het immuunsysteem van patiënten anders kan zijn. Daarom is het zo belangrijk om een systeem te ontwikkelen dat kan voorspellen welk virus bij wie het grootste effect gaat hebben. En daar hebben patiënten met alvleesklierkanker ook baat bij. Dat we elkaar zo ondersteunen en zo veel van elkaar leren is absoluut de grote kracht van het OVIT-team. Specialisten in oncologie, virologie, tumorbiologie en immunologie delen hun kennis en expertise, waardoor we enorm veel inzicht krijgen in het behandelen van kanker – juist ook de vormen waarvoor nu nog nauwelijks een effectieve behandeling is.”

Steun van de stichting

Gabri van der Pluijm zet zich niet alleen professioneel in tegen kanker; hij levert zijn bijdrage ook op andere manieren: “Ja, ik heb meegefietst met ‘The Dutch 750’ in het OVIT-onderzoekersteam, de wielertocht waarvan de opbrengst ten goede kwam aan Support Casper en Make-A-Wish Nederland. Ik stond trouwens al een paar keer eerder in de startblokken voordat ik begin oktober eindelijk echt op de fiets stapte. Het evenement werd door COVID tot drie keer toe verplaatst en uiteindelijk fietsten we de kilometers in de stromende regen – en we hadden een topdag! Ik vind het niet alleen leuk, maar ook belangrijk om me voor Support Casper in te zetten. Zonder de steun van de stichting was wat wij nu met het OVIT-team doen niet mogelijk geweest. Door de jarenlange inzet onder leiding van prof. dr. Casper van Eijck blijven er mooie en gulle donaties binnenkomen. Daardoor hebben wij de zekerheid van continuïteit en dat is essentieel bij het doen van onderzoek. Want dat kost niet alleen heel veel tijd, maar ook heel veel geld. Ik vind het mooi om te zien hoe iedereen binnen het OVIT-team elkaar op de hoogte houdt van ontwikkelingen die een bijdrage kunnen leveren aan het behandelen van alvleesklierkanker. We werken steeds nauwer samen en komen zo tot steeds meer nieuwe inzichten. Het is een hele spannende tijd, waarin ontzettend veel gebeurt. Het Strati-Vir-project kan een geweldige basis zijn voor toekomstig klinisch onderzoek, wat het daadwerkelijk behandelen van patiënten met voor hen op het lijf geschreven virussen mogelijk kan maken. Daar doen we het voor. Dat is waar we naartoe werken. Want uiteindelijk gaat het natuurlijk allemaal om het genezen of in elk geval het efficiënter kunnen behandelen van kanker!”

Meer interviews